Na czym polega?
Choroba wieńcowa jest to stan niedokrwienia mięśnia sercowego związany z obecnością zwężeń tętnic wieńcowych zaopatrujących serce w krew. Zmiany w tętnicach wieńcowych są spowodowane głównie obecnością blaszek miażdżycowych. Miażdżyca to choroba, która rozwija się już w dzieciństwie i narasta przez całe życie. Jej głównym czynnikiem ryzyka jest duże spożycie cholesterolu i nasyconych kwasów tłuszczowych, ale w zasadzie wszystkie, zarówno klasyczne, jak i nowe czynniki ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego są jednocześnie czynnikami ryzyka rozwoju miażdżycy. Proces tworzenia blaszki miażdżycowej rozpoczyna się, gdy w ścianie naczynia krwionośnego zaczyna gromadzić się cholesterol, ściana ulega przebudowie i degeneruje się, a budujące ją komórki tracą swoją funkcję. Dochodzi do przerostu, zwykle koncentrycznego, który zwęża światło naczynia, a sama powstała blaszka miażdżycowa, powiększa się, zmienia swoją strukturę, włóknieje i wapnieje. Blaszka miażdżycowa może zamknąć naczynie krwionośne, nie tylko zwężając jego światło. Jej powierzchnia może również ulec pęknięciu, może dojść do powstania skrzepliny, urwania się skrzepliny bądź fragmentu blaszki i zamknięcia bardziej dystalnych naczyń krwionośnych.
Chorobę wieńcową dzielimy na:
- stabilną – czyli formę przewlekłą, kiedy to istniejące zmiany miażdżycowe nie dają martwicy mięśnia sercowego, ale mogą się wiązać z występowaniem bólów indukowanych na przykład wysiłkiem;
- ostre zespoły wieńcowe – które są przejawem zwężeń na tyle istotnych (krytyczne zwężenie lub całkowite zamknięcie światła naczynia), że powodują one martwicę mięśnia sercowego.
Objawy choroby
Objawy choroby wieńcowej mogą mieć różne nasilenie u różnych pacjentów. Są to:
- ból w klatce piersiowej, często promieniujący do szyi, żuchwy, kończyny górnej, okolicy międzyłopatkowej czy nadbrzusza,
- duszność związana z wysiłkiem,
- zmęczenie,
- bóle brzucha,
- nudności.
Leczenie
- Podstawą leczenia choroby wieńcowej jest profilaktyka mająca na celu zwalczanie czynników ryzyka miażdżycy, objawiająca się w postaci między innymi zmniejszenia masy ciała, zwiększenia aktywności fizycznej, stosowania prawidłowej diety, prawidłowej kontroli stężenia cholesterolu i glukozy we krwi, a także corocznych szczepień przeciwko grypie.
- Skuteczne leczenie chorób współistniejących.
- Leczenie farmakologiczne obejmuje leki zmniejszające ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych, czyli hamujące agregację płytek krwi (np. kwas acetylosalicylowy), obniżające wartości ciśnienia tętniczego krwi oraz obniżające stężenie cholesterolu i stabilizujące blaszkę miażdżycową. Lekami, które działają na objawy choroby wieńcowej i poprawiają tolerancję wysiłku, są między innymi preparaty z grupy β-adrenolityków, blokerów kanału wapniowego czy azotanów.
- Leczenie inwazyjne – wskazane jest u części pacjentów, między innymi u takich, u których leki nie pozwalają na dostateczną kontrolę objawów oraz u tych, u których dodatkowe badania, takie jak próba wysiłkowa, wskazują na duże zagrożenie zawałem serca. Leczenie obejmuje angioplastykę wieńcową (tzw. ”balonikowanie" i/lub "stentowanie”) lub pomostowanie aortalno-wieńcowe (tzw. by-passy).
ZAPAMIĘTAJ! Bólu w klatce piersiowej nie można lekceważyć. Może on być pierwszym objawem zawału serca. Jeśli występują u Ciebie dolegliwości, zwłaszcza związane z wysiłkiem, koniecznie jak najszybciej zgłoś się do swojego lekarza lub wezwij pogotowie ratunkowe.
Piśmiennictwo:
Hamm CW, Bassand JP, Agewall S., et al. ESC Guidelines for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation: The Task Force for the management of acute coronary syndromes (ACS) in patients presenting without persistent ST-segment elevation of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J. 2011;32:2999-3054.
Task Force on the management of ST-segment Steg PG, James SK, Atar D, et al. ESC Guidelines for the management of acute myocardial infarction in patients presenting with ST-segment elevation. Eur Heart J 2012;33:2569-2619.
Task Force on Myocardial Revascularization of the European Society of Cardiology (ESC) and the European Association for Cardio-Thoracic Surgery (EACTS); European Association for Percutaneous Cardiovascular Interventions (EAPCI), Wijns W, Kolh P., Danchin N., et al. Guidelines on myocardial revascularization. Eur Heart J. 2010;31:2501-2555.
Interna Szczeklika – Podręcznik chorób wewnętrznych. Red. Andrzej Szczeklik; 2012, wydawnictwo Medycyna Praktyczna.
dr n. med. Filip M. Szymański
